Młodzi konsumenci szansą dla rynku owadów jadalnych
Zalety produkcji i konsumpcji owadów jadanych są niezaprzeczalne. Owady jadalne posiadają liczne właściwości zdrowotne; są bogate w białko, witaminy, minerały i zdrowe tłuszcze, stąd mogą stanowić źródło dobrze przyswajalnego białka oraz być cennym składnikiem zróżnicowanej diety. Co więcej, ich produkcja jest bardziej przyjazna środowisku niż tradycyjna produkcja zwierzęca ponieważ generuje niższą emisję gazów cieplarnianych, wymaga mniejszego zużycia wody i powierzchni gruntów. Biorąc pod uwagę globalny wzrost liczby ludności, rosnące wyzwania na światowych rynkach żywności oraz zagrożenia ekologiczne, owady jadalne stanowią idealne rozwiązanie dla zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego dla obecnych i przyszłych pokoleń.
Niestety, w wielu krajach, zwłaszcza w Europie i Stanach Zjednoczonych, konsumowanie owadów wciąż budzi silne i nieuzasadnione opory. Wyniki badań konsumenckich prowadzonych we Włoszech i w Holandii wskazują, że jedną z podstawowych barier rozwoju rynku owadów jadanych jest neofobia żywieniowa, określana jako skłonność do unikania nieznanych i nowych artykułów spożywczych. Zdaniem dr Hansa Dagevos’a (2021) z Uniwersytetu Wageningen zjawisko to jest silnie powiązane z brakiem znajomości produktu, normami społecznymi, stopniem zaufania do instytucji i producentów oraz poczuciem bezpieczeństwa. Wyniki badań wskazują, także że poziom postrzegania i akceptacji konsumpcji owadów jadalnych w społeczeństwach europejskich różni się. Konsumenci pochodzący z państw Europy Północnej są bardziej pozytywnie nastawieni do spożywania tych produktów niż mieszkańcy Europy Środkowej. W Polsce owady są spożywane sporadycznie i są ciągle jeszcze postrzegane jako „egzotyczna ciekawostka” (Żuk-Gołaszewska i in., 2022; Wiza-Augustyniak, 2024). Pojawia się więc zasadnicze pytanie: czy jest szansa na zmianę tego stanu rzeczy i zwiększenie akceptacji owadów jadanych w Polsce? Pozytywne wnioski w tym zakresie płyną z badań przeprowadzonych na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu przez Panią dr Paulinę Wizę -Augustyniak (2024). W oparciu o wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w czerwcu 2023 roku wśród poznańskich licealistów badaczka wykazała, że młode pokolenie z zainteresowaniem i otwartością podchodzi do owadów jadalnych. Ponad 90% z badanych stwierdziło, że nie widzi przeszkód w konsumpcji owadów jadanych. Nieco większą otwartość w tym zakresie wykazywali młodzi mężczyźni, jednak różnica płci nie była istotnym czynnikiem różnicującym. Badania wykazały także, że skłonność do konsumpcji owadów jadanych jest większa, gdy owady są dodatkiem do produktów spożywczych, niż gdy występują w formie nieprzetworzonej. Młodzi przyznali też, że czynnikiem ograniczającym akceptację jest po prostu brak wiedzy na temat zalet konsumpcji owadów jadanych.
Wyniki te umożliwiły dostosowanie naszego przekazu marketingowego i wskazanie nowego kierunku kampanii informacyjnej na temat konsumpcji owadów jadalnych w Polsce ukierunkowanej na popularyzację spożywania owadów jadalnych wśród młodych konsumentów w mediach społecznościowych. W celu wyboru najbardziej skutecznej formy komunikacji rozpoczęliśmy współpracę z Agri-Food Economics Experimental Laboratory (A-FEEL) działającym na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Literatura:
- Dagevos Hans. 2021. A literature review of consumer research on edible insects: Recent evidence and new vistas from 2019 studies. Journal of Insects as Food and Feed 7 (3): 249-259. DOI: 10.3920/JIFF2020.0052. Fischer i Steenbekkers (2018),
- La Barbera Frabcesco, Fabio Verneau, Mario Amato, Klaus Grunert. 2018. Understanding Westerners’ disgust for the eating of insects: The role of food neophobia and implicit associations. Food Quality and Preference 64: 120-125. DOI: 10.1016/j.foodqual.2017.10.002.
- Mancini Simone, Giovanni Sogari, Davide Menozzi, Roberta Nuvoloni, BeatriceTorracca, Roberta Moruzzo, Gisella Paci. 2019. Factors predicting the intention of eating an insect-based product. Foods 8 (7): 270.
- Sogari Giovanni, Diana Bogueva, Dora Marinova. Australian consumers’ response to insects as food. Agriculture 9 (5): 108.
- Wiza-Augustyniak, P. (2024). EDIBLE INSECTS IN GUARANTEEING OF FOOD SECURITY. Annals PAAAE, XXVI(1), 308-323. https://doi.org/10.5604/01.3001.0054.3351.
- Żuk-Gołaszewska Krystyna, Remigiusz Gałęcki, Kazimierz Obremski, Sergiy Smetana, Szczepan Figiel, Janusz Gołaszewski. Edible insect farming in the context of the EU regulations and marketing – an overview. Insects 13 (5): 5. DOI: 10.3390/insects13050446.
